Chùm nho thịnh nộ – John Steinbeck

Review sách hay – Chùm nho thịnh nộ là tiểu thuyết được xuất bản năm 1939 của John Steinbeck và đã giành giải Pulitzer vào năm 1940. Đây được coi là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của nhà văn người Mỹ này. Chùm nho thịnh nộ là tác phẩm khiến ta có thể chấn động tâm can vì sự mạnh mẽ, ngoan cường của con người trước nghịch cảnh. Một bản bi ca đầy xót xa nhưng cũng là bài ca về sức mạnh của cuộc sống không bị khuất phục.

Chùm nho thịnh nộ của John Steinbeck có nội dung kể về gia đình Joad và những biến động đến với họ khi nước Mỹ trong thời kỳ Đại suy thoái. Cuốn tiểu thuyết bắt đầu việc gia đình Joad nói riêng và những người tá điền bị đuổi khỏi nông trại của mình khi khủng hoảng kinh tế cùng với hạn hán làm cho việc trồng trọt trở nên khó khăn. Họ quyết định rời bỏ Oklahoma và lên đường đi đến California, nơi mà theo một tờ rơi cần thuê 800 nhân công hái quả, được cho là có cơ hội tìm kiếm công việc và cuộc sống mới tốt hơn. 500 trang sách là xuyên suốt nói về cuộc hành trình căng thẳng, những khó khăn họ phải đối mặt và nghị lực phi thường của những người cùng khổ. Sự kiên trì, nhẫn nại, bền bỉ được xây dựng và nương náu vào hy vọng của họ chiến đấu với sự bất công của xã hội, sự khắc nghiệt của thiên nhiên liệu có mang lại kết quả?

Cuốn tiểu thuyết tập trung vào sự kiên trì và hy vọng của con người trong nghịch cảnh và phơi bày cả những vấn đề như tình trạng nghèo đói và bất công trong xã hội. Ở đó, đồng tiền hiển hiện mọi nơi một cách rõ ràng và từng bước ép người nông dân phải rời bỏ mảnh đất của mình. Ở đó, có những con người tưởng chừng yếu đuối nhưng lại mạnh mẽ, kiên quyết hơn tất cả. Ở đó, những cuộc đấu tranh được hình thành, tan rã, hình thành không ngừng cho tới khi người ta nhận ra con đường mình đi.

Cuộc di dân vĩ đại trong Chùm nho thịnh nộ được John Steinbeck thể hiện sống động, ấn tượng thông qua hình ảnh gia đình Joad khiến cho đọc giả phải choáng ngợp. Họ bắt đầu hành trình của mình từ việc cho mọi thứ của ngôi nhà lên xe và đốt quá khứ vào ký ức của họ. Gia đình Joad đã phải cho ông nội uống siro để ông ngủ mới có thể đưa ông lên xe cùng mọi người. Thế nhưng, không phải ai cũng nhận ra rằng ông đã “chết” ngay từ khi chiếc xe lăn bánh chứ không phải trên đường họ đi. Chỉ một gia đình thôi nhưng người ta thấy được như bao con người miền Tây ở đó, như cả một xã hội hiện hữu qua từng nhân vật. Trên con đường di cư của mình, có người lắng nghe để thấu hiểu điều gì đang xảy ra như ông giảng đạo Casy. Một người giảng đạo không còn giảng đạo nữa mà không ngừng tìm kiếm một điều gì đó trong mơ hồ, hỗn độn. Khi đã tìm được con đường đúng đắn thì những niềm hy vọng sẽ từ đó mà lóe sáng, được bồi đắp và trở nên vững bền.

“Lúc nào tao cũng nghe mà. Vì vậy tao suy nghĩ. Nghe thiên hạ nói, rồi chả mấy chốc tao hiểu cảm nghĩ của họ. Bao giờ cũng vậy. Tao nghe họ, đoán ý họ, họ như con chim đập cánh trong gác xép. Lao tới kính cửa sổ mờ bụi định bay ra để rồi bị gãy cánh.” – Casy.

Nếu như ông giảng đạo Casy không ngừng nghiền ngẫm và tìm kiếm thì những người phụ nữ như Má lại bước đi từng bước, từng bước vững chắc ngay hiện tại. Má là mũi tên dẫn dắt, là tấm khiên thép bảo vệ cho cả gia đình, là trụ cột cho mọi người nương tựa vào những lúc khó khăn, kiệt quệ nhất. Đã lâu lắm rồi tôi không đọc một cuốn sách gây xúc động đến thế, và tất cả là dành cho người phụ nữ vĩ đại của một gia đình nhỏ. Bà vẫn là người phụ nữ phải dò xét nét mặt của chồng để biết khi nào không cần lo lắng nhưng lại sẵn sàng đánh nhau với ông để gia đình không bị chia rẽ. Niềm tin của bà đi cùng với sự thấy hiểu, điềm tĩnh, nhẫn nại và bao dung. Má nằm một mình với bà nội đã qua đời suốt đêm mà không để cho ai biết. Má quyết định nên đi hay nên ở. Má luôn ở tình trạng gồng mình lên để chiến đấu với mọi khó khăn rình rập. Có lẽ, John Steinbeck luôn có sự ưu ái rất lớn dành cho phụ nữ trong các tác phẩm của ông dựa trên những phẩm chất mà ông nhìn thấy ở họ. Nhân vật Má trong Chùm nho thịnh nộ khiến cho những người như ông giảng đạo vừa cảm thấy sợ, cảm thấy nể trọng lại vừa cảm thấy bản thân thấp hèn vì tình thương vô bờ bến ở bà.

“Tiền mình làm ra hông nghĩa lý gì. Mình chỉ cần gia đình đừng bị phân tán. Như đàn bò bám lấy nhau khi bị bọn sói rình rập. Khi mọi người đều ở đây, mọi người đều còn sống, thì tui hổng sợ, nhưng tôi hông muốn thấy mình phân tán ra… Tui hông thể nói gì được nếu họ muốn đi, nhưng nếu gia đình tui mà bể ra thì tôi sẽ chống trả túi bụi với cây sắt này.” – Má.

Để Má có sức mạnh phi thường đến vậy, bà cần có một cây trụ vững vàng – đó là Tom. Tom Joad, kẻ đã phạm tội giết người được ân xá ngay khi gia đình rơi vào cảnh mất đất, mất nhà. Sự trớ trêu được thể hiện ngay ở việc anh không được ra khỏi bang nhưng gia đình anh thì không thể ở lại. Thế nhưng việc anh đi cùng gia đình mình dường như là lựa chọn tự nhiên nhất trên đời, dường như không cần lựa chọn. Ngay từ những giây phút đầu tiên, người đọc đã vừa nhìn thấy lòng tin sắt đá của gia đình đình Joad nhưng cũng lo sợ sự mong manh, nguy cơ bất toàn họ có thể gặp phải. Cùng với người phụ nữ kiên cường là Má, Tom là người đàn ông mọi gia đình cần có. Một người đàn ông có vẻ như thô kệch nhưng thực ra luôn chân thành, ấm áp, chu đáo và tinh tế. Anh là chỗ dựa cho Má, là tấm gương cho các em và là người bạn đồng hành của Ba, bác John hay ông giảng đạo.

Khi đọc Chùm nho thịnh nộ, có thể nhiều người sẽ khó chịu với những người em tưởng như chưa trưởng thành, một ông bác luôn nghĩ về tội lỗi, một người cha có vai trò khá mờ nhạt trong gia đình Joad. Thế nhưng vai trò của họ lại như chất keo bền chặt, không thể thay thế. Họ, dù có những lúc đòi hỏi, có những lúc phạm sai lầm, có những lúc để người phụ nữ quyết định nhưng đến cùng, họ luôn đồng lòng. Nếu không có sự đồng lòng và nhẫn nại, nghị lực và kiên cường của họ, khối gia đình đó sẽ không thể chống chọi lại với những ngày tháng kiệt cùng.

Ở Chùm nho thịnh nộ, đồng tiền hiện hữu như bản thân nó đang sống và có thể tác động vào những hoạt động đời sống một cách rõ ràng. John Steinbeck miêu tả cách một đồng 5 xu khiến chiếc máy đĩa hát hoạt động với trách niệm và cách thức rõ ràng. Trong thời kì đồng tiền lên ngôi, nhân phẩm con người bị coi rẻ, bị vùi dập thì luật pháp sẽ đứng về phía những kẻ mạnh. Ở miền đất hứa, những người nghèo khó phải quỵ lụy mới có được bữa ăn. Khi hàng triệu người có mặt để nhận công việc của 800 nhân công hái quả thì lúc đó, phẩm giá sẽ phải nhường chỗ để thức ăn cho những đứa trẻ được lựa chọn. Những ngân hàng, những chủ đồn điền khổng lồ, những nhà máy chế biến sẽ lớn mạnh trên cơn thịnh nộ của cả một tầng lớp tăng dần.

Khi bao khó khăn nối tiếp diễn ra khiến những người khốn khổ đó hao mòn, kiệt quệ thì cũng là lúc sức mạnh của tình đoàn kết trỗi dậy. Khi đó, “20 gia đình trở thành một gia đình, bọn trẻ con là con cái của chung. Việc mất nhà trở thành mất mát chung, và thời hoàng kim ở miền Tây là giấc mơ chung.” Hành trình John Steinbeck mang tới chỉ là những khó khăn, những thách thức khiến con người mạnh mẽ. Giá trị con người được khẳng định qua từng hành động, qua từng lựa chọn của những người cùng khổ. Và rồi, sự sống luôn hồi sinh và hy vọng là mỏ neo cho những người vững chí.

Tiểu thuyết Chùm nho thịnh nộ của John Steinbeck thể hiện một thông điệp mạnh mẽ về sự đấu tranh cho công bằng xã hội và nhân quyền. Nó chỉ ra những vấn đề xã hội và kinh tế đang tồn tại ở thời điểm đó, như bất công, đói nghèo và khủng hoảng kinh tế. John Steinbeck thể hiện sự đoàn kết và hy vọng của những người nông dân, đồng thời chỉ ra sự nguy hiểm của sự bất công và tham nhũng trong xã hội. Một tác phẩm không thể bỏ qua!

Tác giả John Steinbeck (1902-1968) là một nhà văn nổi tiếng người Mỹ. Ông được biết đến với những tác phẩm văn học có sức ảnh hưởng lớn, đặc biệt là về văn hóa và điều kiện sống của người dân nghèo khổ trong thời kỳ Đại suy thoái tại Mỹ. Một số tác phẩm được yêu thích có thể kể đến như: Phố Cannery Row, Hạt ngọc trai, Của Chuột và Người, Phía đông vườn địa đàng…

Vui lòng ghi rõ nguồn trang review sách khi sử dụng nội dung trong bài viết.

Please follow and like us: