Công chúa Đồng Xuân – Trần Thùy Mai
Công chúa Đồng Xuân là tác phẩm có nội dung kể về khoảng thời gian nhiều biến động của triều Nguyễn từ năm 1859 đến 1900 của tác giả Trần Thùy Mai. Bộ tiểu thuyết 2 tập được NXB Phụ nữ Việt Nam phát hành được coi là phần tiếp theo của tác phẩm Từ Dụ thái hậu. Với Công chúa Đồng Xuân, Trần Thùy Mai đã mang đến cho độc giả bức tranh lịch sử đầy bi thương và những số phận con người không thể tự mình quyết định trong thời đại đó.
Nếu bạn cảm thấy những sự kiện lịch sử trong Từ Dụ thái hậu khá ít thì trong Công chúa Đồng Xuân lại ngập tràn những biến động. So với thời thịnh trị trải 30 năm, từ Gia Long đầu triều đến đầu thời Tự Đức thì khoảng 40 năm trải từ năm 1859 đến năm 1900 khiến mọi người con nước Nam đều cảm thấy rõ sự đau thương. Khác với Từ Dụ thái hậu với trục truyện chính xoay quanh những màn cung đấu, Công chúa Đồng Xuân là một loạt những sự kiện chính biến kinh hoàng trong bối cảnh thực dân Pháp bắt đầu đô hộ Việt Nam. Ở đó, số phận của nàng công chúa Nguyễn Phúc Gia Phúc bị đưa đẩy theo những năm tháng lịch sử cay đắng và kết cục của nàng khiến độc giả không thể không thương xót.
Công chúa Đồng Xuân mở đầu với hình ảnh nàng công chúa xinh đẹp, nghịch ngợm trong hoàng cung. Những ngày tháng tuổi trẻ trong sáng, nghịch ngợm của cô công chúa nhỏ ương bướng, lười biếng được sự dung túng của thái hậu Từ Dụ, vú Nhự và hai anh trai Hồng Hưu, Hồng Dật. Rồi công chúa được gả cho phò mã Nguyễn Lâm, con trai của danh tướng Nguyễn Tri Phương. Cuộc sống của nàng vẫn còn xoay quanh những hờn dỗi, những hạnh phúc bình dị với gia đình nhỏ cho đến khi Nguyễn Lâm theo cha ra Bắc dẹp loạn. Bất hạnh đến với công chúa vào ngày quân Pháp nổ súng và Nguyễn Lâm tử trận. Công chúa Gia Phúc bị người thị nữ phản bội Cúc Tần bắt giữ và hành hạ rồi được Nguyễn Chí cứu và đưa về kinh đô. Sau đó, nàng gặp được hoàng tử Hồng Hưu đón và đưa về nhà chồng là phủ tướng quân Nguyễn Tri Phương.
Lại nói tới Nguyễn Chí, chàng thanh niên công giáo giỏi võ nghệ nhưng chưa bao giờ nghĩ rằng học võ để cướp đi những mạng người. Từ lần gặp công chúa Gia Phúc ở phủ Tùng Thiện công, chàng đã nghĩ về nàng như tiên trên trời và luôn mang chiếc khăn nhặt được bên mình. Sau bao ngày tháng vào nam ra bắc, hộ vệ cho nhiều nhân vật quan trọng, Nguyễn Chí vẫn không quên được nàng công chúa ấy. Làm sao Gia Phúc biết được rằng cuộc gặp gỡ với Nguyễn Chí ở phủ Tùng Thiện công năm xưa lại khiến cho định mệnh của nàng trở nên oan nghiệt sau này. Làm sao nàng biết, số phận của người anh trai Hồng Hưu cũng vì thế mà trở nên bi thảm.
Tác phẩm Công chúa Đồng Xuân không chỉ nói về cuộc đời của một nàng công chúa. Với tiểu thuyết lịch sử này, tác giả Trần Thùy Mai đã cho độc giả nhìn vào bức tranh những năm tháng của triều đại phong kiến Việt Nam cuối cùng. Đi qua cuộc đời Gia Phúc là những biến động khi Pháp bước chân vào nước Việt, những lựa chọn lịch sử hòa hay chiến, những cái tên vang vọng đến đời sau như Nguyễn Tri Phương, Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Văn Tường hay Nguyễn Trường Tộ, Phan Thanh Giản. Những vị vua lên ngôi chóng vánh trong lúc thời cuộc rối ren như Dục Đức, Hiệp Hòa, Kiến Phúc, Hàm Nghi, Đồng Khánh khiến độc giả có nhiều thương xót. Cùng với đó, những giáo dân đã bị phe chủ chiến tàn sát tới mọi làng xóm, những nhóm giặc cướp mang danh nghĩa quân cướp bóc làng mạc. Những phận đời long đong, xót xa, cùng cực theo phận nước nổi trôi.
Bức tranh lịch sử Việt Nam đời vua Tự Đức đến đời vua Đồng Khánh trong Công chúa Đồng Xuân hiện lên với những mâu thuẫn, xung đột không chỉ giữa triều đình và người Pháp hay với quân phiến loạn từ Trung Hoa. Những mâu thuẫn khắc nghiệt còn đến từ phe chủ chiến và chủ hòa, giữa triều đình và tầng lớp nông dân, giữa người theo đạo và người không… Máu đã đổ rất nhiều vì những lựa chọn, vì sự tận hiến cho quốc gia, vì niềm tin và những bế tắc không thể giải quyết.
Công chúa Đồng Xuân có kết cấu phức tạp hơn Từ Dụ thái hậu với nhiều tuyến truyện về cả không gian và thời gian. Mặc dù tên truyện là Công chúa Đồng Xuân nhưng đây cũng chỉ là một nhân vật nhỏ trong một tổng thể nội dung lớn được Trần Thùy Mai mang đến. Trong tác phẩm này, Từ Dụ thái hậu cũng vẫn có vai trò nền tảng trong nhiều sự kiện, diễn biến của câu chuyện. Đó là lý do vì sao Công chúa Đồng Xuân được coi là phần tiếp theo của tác phẩm Từ Dụ thái hậu.
Với những ai yêu thích tiểu thuyết lịch sử và muốn tìm hiểu về các đời vua triều Nguyễn thì bộ tác phẩm Từ Dụ thái hậu và Công chúa Đồng Xuân là lựa chọn không nên bỏ qua.
Trần Thùy Mai là một nhà văn nổi tiếng ở Việt Nam, bà quê ở Huế, sinh ở Hội An, là thành viên của hội nhà văn Việt Nam. Những tác phẩm của bà để lại dấu ấn trong lòng độc giả bằng giọng văn nhẹ nhàng, dung dị mà sâu sắc, tinh tế. Trần Thùy Mai có khá nhiều tác phẩm quen thuộc với độc giả như: Từ Dụ thái hậu, Cỏ hát , Thị trấn hoa quỳ vàng, Trò chơi cấm, Thập tự hoa, Thương nhớ hoàng lan…
Vui lòng ghi rõ nguồn trang review sách khi sử dụng nội dung trong bài viết.
