Hoàng đế xứ Gladness – Ocean Vuong
Hoàng đế xứ Gladness của Ocean Vuong là câu chuyện xoay quanh nhân vật chính là Hải – một thanh niên người Mỹ gốc Việt tại Đông Gladness. Một buổi tối nọ, câu đang tìm cách nhảy xuống từ cây King Philip’s ở thị trấn Đông Gladness thì một bà cụ xuất hiện ở sân sau của ngôi nhà bên cầu để thu những chiếc khăn đang phơi nhìn thấy cậu. Cuộc gặp gỡ của bà cụ Grazina ngoài tám mươi tuổi đang dần mất trí nhớ và cậu thanh niên mười chín tuổi đang trong cơn tuyệt vọng không biết mình nên đi đâu đã bắt đầu hành trình tiếp theo của họ. Bà cụ mở cửa để chàng trai có nơi dừng chân còn Hải trở thành một người chăm sóc người già bất đắc dĩ. Cậu kiếm được công việc tại một cửa hàng đồ ăn nhanh, chăm sóc Grazina và có những cuộc phiêu lưu trong tâm trí cùng bà cụ. Hải ở đó chăm sóc bà cụ nhưng thực chất, ngôi nhà cũ kĩ ở khu vực nhiễm độc nặng đó như chiếc neo níu cậu lại với cuộc đời.
Không khó để cảm nhận Hoàng đế xứ Gladness thấm đẫm nỗi buồn từ hiện thực đời sống đến tâm trí con người. Ocean Vuong vẫn đi những bước chân chậm rãi trên con đường quan sát và cảm nhận cuộc sống của tầng lớp như dưới đáy xã hội Mỹ. Câu chuyện về những di cư sau chiến tranh, về sự cô độc của những người già phải chống chọi với chứng mất trí nhớ khi không có con cái ở bên, những người lao động đang loay hoay với mức lương tối thiểu và một cuộc sống chật vật… Những thân phận miệt mài sống mỗi ngày ở một thị trấn nhỏ tồn tại như một hòn đảo trên đất liền. Mỗi ngày, họ đều đặn phục vụ những bữa ăn cho khách hàng nhưng sự tồn tại của họ lại mang đến cảm giác “bên lề” một cách sắc.
Một bà cụ ngoài tám mươi mỗi ngày phải uống mười hai loại thuốc để có thể giữ được sự tỉnh táo. Một người phụ nữ làm trong cửa hàng đồ ăn nhanh với hai đầu gối đau nhức luôn sống với thuyết âm mưu về một thế giới thằn lằn, kí ức về cậu con trai đã lên thiên đường và Star Wars. Một người nữ quản lý say mê Rock, đấu vật và mơ ước được đứng trên sàn đấu với đám đông khán giả cổ vũ. Một cậu bé có vết mổ như chia đầu làm hai phần đang cố gắng làm việc mỗi ngày để kiếm tiền đưa mẹ ra khỏi nhà giam… Rất nhiều người, rất nhiều câu chuyện của tầng lớp lao động có cuộc sống ở phía dưới của “giấc mơ Mỹ” được Ocean Vuong quan sát và kể lại. Họ là những “gia đình” nhưng không thực sự là “gia đình”. Họ tồn tại nhờ những dấu vết từ quá khứ. Họ là những “hoàng đế” nhưng lại ở tận cùng của xã hội.
Ở Hoàng đế xứ Gladness, người ta vẫn cảm nhận được giọng văn đầy cảm xúc của Ocean Vuong. Thế nhưng khác với chất thơ giàu hình ảnh trong Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, tác phẩm lần này của Ocean Vuong truyền tải những điều mang tính hiện thực hơn. Một tiểu thuyết mang tính xã hội chân thực với đầy những âm thanh, hình ảnh và cả mùi vị để miêu tả những cảm nhận một cách trực tiếp, mạnh mẽ. Mối quan hệ của Hải và bà Grazina như một gia đình anh chọn tuy là điểm tựa nhưng lại đầy kì lạ, mong manh và đau khổ. Dù cuộc gặp gỡ đã giúp họ đi đến một hành trình mới, một hy vọng tái thiết cuộc sống nhưng thực tế, Hải vẫn luôn sống giữa lằn ranh sống – chết chứ không phải một cuộc chữa lành đầy màu hy vọng.
Hoàng đế xứ Gladness của Ocean Vuong mang đến một cảm giác đẫm buồn từ câu chuyện và từ câu chuyện đến cái tên. Dù là xứ sở của Niềm Vui nhưng xuyên suốt cuốn sách trải đầy những nỗi buồn, sự kiệt quệ, nghèo đói và đặc biệt là những áp lực tâm lý bủa vây. Hải bước ra từ trung tâm Hy Vọng Mới nhưng lại không có chốn về, gặp được nơi trú chân nhưng lại không ngừng có những cuộc “phiêu lưu tâm trí” với người phụ nữ không phân biệt được ký ức và hiện tại. Anh có niềm vui mình “giả vờ” có, có sự bất lực mình thực có và xung quanh anh – những người ở xứ Đông Gladness, những hoàng đế – đều như vậy. Ở đó, chỉ có cái tên Gladness, như một bức bình phong, như một lớp phủ đủ châm biếm, đủ cay đắng cho những người có lần vô tình nhìn thấy.
Đến cùng, cái kết của Hoàng đế xứ Gladness là thứ khiến người đọc khó lòng dứt khỏi câu chuyện Ocean Vuong kể. Sau tất cả những bế tắc, vô vọng thì liệu cuộc đời của một “hoàng đế” sẽ như thế nào? Anh sẽ lựa chọn điều gì ở khoảnh khắc tiếp theo của câu chuyện? Một tác phẩm mà khi đi đến sau cùng, ta cảm nhận một niềm thân thuộc với Chó Con của Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian đang hiện hữu. Một sự thân tình, chẳng hiểu kiểu gì?!?
Ocean Vương (tên tiếng Việt: Vương Quốc Vinh) sinh ngày 14 tháng 10 năm 1988 tại thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1990 anh di cư đến Mỹ, là một nhà thơ, nhà tiểu luận và tiểu thuyết gia người Mỹ gốc Việt. Anh nổi tiếng với nhiều giải thưởng như Giải thưởng Whites 2016, Giải thưởng Eliot TS 2017, giải MacArthur Fellowship 2019. Các tác phẩm được xuất bản tại Việt Nam có thể kể đến như: Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, Hoàng đế xứ Gladness, Trời đêm những vết thương xuyên thấu.
