Khi đàn sếu bay về phương Nam – Lisa Ridzén
Các cụ già – theo cách nào đó ít khi được là nhân vật chính trong các tác phẩm văn học từ xưa đến nay. Đặc biệt, những tác phẩm nói về “tuổi già” bình dị của một đời sống bình thường lại càng ít được nhắc đến. Lisa Ridzén với Khi đàn sếu bay về phương Nam đã mang đến một câu chuyện chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng thấm đến tận ngóc ngách tâm hồn người đọc. Cuộc đời của cha mẹ bạn, ông bà bạn hay chính bạn có gì? Hãy cùng soi chiếu với tác phẩm tuyệt vời của văn học Thụy Điển.
Khi đàn sếu bay về phương Nam của nữ tác giả người Thụy Điển Lisa Ridzén là tiểu thuyết xoay quanh câu chuyện về Bosse – một ông lão gần chín mươi tuổi sống ở một vùng nông thôn miền bắc Thụy Điển. Ông có người vợ Frederika đang trong viện dưỡng lão vì trí nhớ bị sa sút, một người con trai Hans thường khiến ông tức giận, một người bạn thân gắn bó lâu dài từ thời còn trẻ và chú chó Sixten trung thành. Hàng ngày, ông được ghé thăm bởi những nhân viên của trung tâm chăm sóc và vài ngày một lần, Hans cũng đến thăm ông. Một cuộc sống chậm rãi của người đàn ông vốn lao động chân tay trôi qua nhẹ nhàng, được chăm sóc chu đáo và tỉ mỉ liệu có gì để thu hút người đọc?
Ở Khi đàn sếu bay về phương Nam, Lisa Ridzén đã sử dụng giọng văn mộc mạc, chân thực, chậm rãi để mang câu chuyện đến độc giả. Câu chuyện được diễn biến như một cuốn nhật kí của nhiều người với người viết chính là Bo và những đoạn ghi chép nhật kí ngắn gọn của những nhân viên chăm sóc và Hans. Một bức tranh cuộc đời từ khi còn nhỏ đến những cảm xúc tuổi già được đặt nhẹ nhàng trước mắt bạn qua tâm trí không phải lúc nào cũng minh mẫn của Bo. Trong những ngày tháng tuổi già, tâm trí ông có khi quay lại với những tổn thương của tuổi thơ mà người cha mang lại và những bước đi khiến ông dần rời xa nơi đó. Ông nhớ về những kí ức với tình yêu của cuộc đời mình là Fredrika xinh đẹp và những tháng ngày tuổi thơ của Hans. Ông cũng nhớ những kỉ niệm về Ture, người bạn thân lâu năm làm cùng ở xưởng cưa và những lần đi câu cá, đi rừng, tâm sự cùng nhau của họ. Cuộc đời Bo hiện ra qua từng mảnh ghép nhẹ nhàng nhưng chi tiết, ngắn gọn mà cảm động, đơn giản mà sâu sắc. Thế nhưng, điều khiến cho cảm xúc của người đọc không ngừng bị xáo trộn lại là những gì đang diễn biến ở hiện tại.
Ở độ tuổi chín mươi của mình, câu chuyện của Bo làm người ta liên tưởng đến đàn sếu bay về phương Nam. Năm nào cũng vậy, những đàn chim nói chung hay những đàn sếu của miền bắc đều xuôi về phương Nam tránh rét. Hình ảnh đó là quen thuộc, là tất yếu như cuộc đời mỗi người cuối cùng cũng đến lúc đến tuổi xế chiều. Một người đàn ông mạnh mẽ vốn luôn tự đưa ra quyết định với từng việc từ lớn đến nhỏ trong cuộc đời mình lại phải chấp nhận những sắp đặt từ người khác. Từ người cha luôn chăm lo, bảo vệ cho đứa con của mình – bây giờ ông phải nhận những sắp đặt từ nó. Mối quan hệ giữa Bo và Hans thể hiện sự phức tạp giữa khác biệt thế hệ, không có sự thấu hiểu dù họ luôn yêu thương nhau. Hans muốn đi Sixten đi vì lo lắng rằng cha mình có thể bị vấp ngã khi đưa chó đi dạo nhưng lại không biết rằng việc đó khiến cho ông cảm thấy mất đi quyền tự chủ của bản thân. Sixten không chỉ là thú cưng mà còn là sợi dây gắn kết Bo với cuộc sống hàng ngày, là tình cảm cũng như giá trị bản thân ông muốn khẳng định.
Câu chuyện được kể qua những trang viết của Bo cùng ghi chép của những người khác khiến độc giả có cái nhìn đa chiều trong bức tranh Khi đàn sếu bay về phương Nam. Lisa Ridzén mang đến những trang viết không bi lụy, cũng không tô vẽ nhưng những gì nhẹ nhàng nhất lại khuấy động cảm xúc của người đọc. Sự nhạy cảm, mong manh của đời người có lẽ không khi nào thể hiện rõ ràng như trong những ngày tháng xế chiều của ai đó. Tâm trí họ không chỉ ở hiện tại mà còn quay lại những ngày tháng cũ, không chỉ có mỉm cười mà còn có soi chiếu và hối tiếc. Sau một cuộc đời lao động và nghiền ngẫm, bỗng họ không còn đủ sức lực để chấc tay mở một chiếc nắp lọ chứa đầy mùi hương kỉ niệm. Và hơn hết, đàn sếu – những người cùng thế hệ với họ – đang dần rời xa cuộc đời như một điều tất yếu, không thể thay đổi. Những cảm xúc về tình yêu, tình bạn, tình thân được khơi gợi khiến người đọc cảm thấy mình trong đó. Chúng giúp họ không chỉ nghĩ về bản thân mình, về những thế hệ tương lai mà có thể – lần đầu tiên – họ nghĩ xem liệu rằng cha mẹ mình đang cảm thấy nhạy cảm, mong manh hay khổ sở như thế nào trong những ngày tháng xế chiều.
Lisa Ridzén đã mang đến một Khi đàn sếu bay về phương Nam với lối viết chậm rãi, nhiều hình ảnh thiên nhiên, không hoa mĩ nhưng đầy gợi mở, đầy cảm xúc nhưng không cài cắm triết lí lộ liễu mà là sự thể hiện tự nhiên, chân thực. Nhịp truyện chậm nhưng không khiến người đọc cảm thấy lê thê mà làm họ phải tự chậm lại để cảm nhận, để thấu hiểu. Và tuổi già Lisa Ridzén kể về thực sự chứa đầy sự thấu cảm mà bất cứ ai trong đời cũng cần có được.
Vui lòng ghi rõ nguồn trang review sách khi sử dụng nội dung trong bài viết.
