Mọi cái tên – Jose Saramago
Review sách hay – Lúc nào cũng thế, tôi khá thận trọng với những cuốn sách “lạ”. Lạ về cách nhìn, về cách viết hay có nhiều suy tưởng và giàu ẩn dụ. Chúng khiến tôi bối rối vì không hiểu được hết những tầng nghĩa hay thậm chí cả khi muốn hiểu theo nghĩa trực tiếp nhất. Nếu không vì cái duyên gặp gỡ và những lý do đưa đẩy, có lẽ phải rất lâu sau tôi mới gặp Senhor José trong Mọi cái tên.
Trở lại với cuốn sách, Mọi cái tên của Jose Saramago – nhà văn Bồ Đào Nha đã đoạt giải Nobel Văn học năm 1998 và có những tác phẩm nổi tiếng khác như Mù Lòa, Hang Động. Mọi cái tên nói về hành trình đi tìm một người phụ nữ “vô danh” của Senhor José khi một “quyết định” bằng cách nào đó, đã đẩy anh đi. Xuyên suốt cuốn sách là không khí chậm chạp, nặng nề và ngột ngạt. Cho đến cuối cùng, sự bức bối vẫn bám lấy từng con chữ.
Tôi gặp một chút khó khăn khi bắt nhịp với cách viết của tác giả. Trước đó tôi đã từng gặp các tác phẩm có câu văn dài, nhưng đến Mọi cái tên của Jose Samarago thì sự “dài” không đơn thuần là số từ trong một câu. Những dấu chấm câu được tiết kiệm ở mức tối đa, cho dù là những đoạn hội thoại, khiến tôi liên tưởng đến một cuộn len. Senhor José giống như một người từ một đống sợi len đứt đoạn, đi lần từng sợi, nối chúng lại theo màu sắc bất kỳ anh gặp và đến cuối cùng, chúng ta có một cuộn len với chỉ một sợi len, dù có nhiều vết nối. Sau gần 100 trang sách, tôi bắt nhịp được và vô cùng thích thú với lối viết này. Tôi đã nghĩ, lối viết này và nội dung này thực sự dành-cho-nhau.
Nếu không có sự kiên nhẫn, sẽ rất khó để đọc hết câu chuyện kể về Senhor Jose, một thư ký quèn của phòng Đăng Ký Trung Ương có sở thích sưu tập thông tin của người nổi tiếng và cuộc “kỳ ngộ” bất thình lình với phiếu tên của người phụ nữ “vô danh” khiến anh ta đi đến một hành trình vô định. Thực tế, ngoài Senhor José thì mọi nhân vật trong Mọi cái tên đều “vô danh”. Trong toàn bộ câu chuyện, người đọc sẽ chỉ thấy những chức danh và vai trò xã hội của các nhân vật. Thế nên, không chỉ sự tồn tại của người phụ nữ Senhor José là mơ hồ mà tất cả đều hiện lên vừa đơn giản như những mã số nhưng cũng mờ mịt với sự tồn tại của chính họ. Hành trình của Senhor José không chỉ là để tìm ai đó mà là để thấy cách mà họ tồn tại ngoài cái tên trên tấm phiếu sinh – tử.
Nói một cách thành thực thì đến cuối cùng, tôi không biết tác giả muốn nói đến ý nghĩa của những cái tên hay sự vô nghĩa của những cái tên. Tôi chỉ biết rằng, Senhor José có lẽ sẽ mãi không thoát khỏi công việc lần tìm, gỡ, nối và cuộn những cuộn len sứt sẹo và rối rắm. Cùng với sự có mặt của ông Trưởng phòng Đăng ký, có lẽ câu chuyện sẽ đi theo một hướng khác, nhiều dối trá nhưng cũng lắm thú vị hơn.
Đọc xong Mọi cái tên của Jose Saramago tôi có cảm giác mình đã vượt được một “chướng ngại vật” khá đáng kể
Vui lòng ghi rõ nguồn trang review sách khi sử dụng nội dung trong bài viết.
