Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới – Tác phẩm tuyệt vời của văn học Séc
Những tác phẩm văn học có đề tài chiến tranh luôn khiến tôi e ngại khi lựa chọn. Dù được khai thác theo cách nhìn nào thì bạn cũng không thể phủ nhận trong đó luôn có máu và nước mắt. Những mất mát sẽ khiến bạn mất đi phần nào năng lượng và niềm tin vào cuộc sống. Chính vì vậy, phải mất khá lâu tôi mới quyết định đọc Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới sau những chia sẻ của bạn bè về một tác phẩm viết về chiến tranh nhưng hoàn toàn mới lạ và nhiều tiếng cười.
Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới của tác giả Jaroslav Hašek nói về hành trình “phiêu lưu” vào cuộc chiến của một anh chàng vốn làm nghề bán chó. Cuộc phiêu lưu của nhân vật Švejk bắt đầu từ quán rượu U Kalicha cho đến đồn cảnh sát, làm người hầu của tuyên úy rồi bị sang nhượng cho trung úy Lukáš. Nơi nào có Švejk, nơi đó xuất hiện những tình huống nực cười không thể hiểu nổi. Dù Švejk đã được “chứng nhận ngu độn” nhưng những người xung quanh anh vẫn thường xuyên nghi ngờ về điều đó. Quan trọng nhất là họ đều bị cuốn theo những sự việc xảy đến và ngọn nguồn đều bắt nguồn từ anh lính tốt này.
Người ta nói Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới là phiên bản lịch sử bợm nghịch và bát nháo. Trong đó, Švejk trở thành một nhà tiên tri biến phiên bản lịch sử chính thống của những đầu não chính trị châu Âu thành một trò chơi ngờ nghệch và vô nghĩa. Những nhân vật xuất hiện trong Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới không có một ai là kẻ bình thường. Bằng cách nào đó, tính bông lơn và trào phúng khiến cho người ta cảm thấy sự ngu xuẩn cùng cực của chiến tranh, dù nó có khiến thế giới này thay đổi thế nào đi nữa.
Thực tế, tôi đã khá bối rối khi bắt đầu của Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới. Khi những người đọc trước đó đều nói với tôi về sự hài hước, hóm hỉnh mà tác giả Jaroslav Hašek mang đến trong tác phẩm. Thế nhưng tôi đã không thể cười được khi đọc đến gần hết tập 1. Tôi chỉ thấy buồn khi đọc về nhà giam có vô số những biện pháp “chống giả vờ” của những người không muốn đi lính. Tôi buồn khi đọc câu chuyện về một thầy giáo thực tập đi lính để một ngày nào đó bắn vào một thầy giáo thực tập khác ở bên kia chiến tuyến – dù không ai muốn thế. Tôi cũng buồn vì câu chuyện người ta trả lại đồ nhặt được để bị đối xử đến mức sau đó, khi gặp ai định làm thế thì ông ta sẽ bảo phải đánh cho kì tỉnh ngộ để mà không làm như thế thì thôi. Ở Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới là vô số những câu chuyện như thế. Tôi đã băn khoăn rằng không biết liệu sự buồn bã có đi theo tôi đến hết cuốn sách không. Cho đến khi gấp trang sách cuối cùng, tôi đã ngạc nhiên vì có lúc mình đã thực sự cười thành tiếng. Có lẽ, tôi đã “ngấm” được phần nào đó của cuốn “tiểu thuyết dân gian” này.
Trên hành trình của mình, anh lính Svejk đã khiến người ta không đỡ được vì những câu nói và cách hành xử ngờ nghệch của mình. Anh đi từ nơi nọ đến nơi kia, tiếp nhận từ người nọ đến người kia, từ tình huống này đến tình huống khác như đó là những điều tự nhiên nhất trên đời. Sự hồn nhiên một cách kì lạ, một cách không thể hiểu nổi ở Švejk khiến cho mọi thứ đều như đang được diễn trò trên một sân khấu khổng lồ. Švejk luôn trả lời một cách rõ ràng, dõng dạc “Có” cho câu hỏi “Anh có phải người ngu độn không?” rất nhiều người dành cho anh. Thế nhưng tôi lại như thấy khả năng cầm trịch rõ ràng của anh lính tố Švejk trên sân khấu ấy. Hãy nhìn Švejk đối đáp với từng nhân vật một cách thật thà nhưng luôn mang lại thế thắng dù trước đó anh ở tính thế thật gay go. Hãy nhìn cách anh tung tẩy, tự do khi những người khác lại sống trong lo âu và hỗn loạn.
Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới là một tác phẩm không chỉ mang lại tiếng cười, dù là đơn giản hay thâm thuý. Với một người không có nhiều kiến thức về lịch sử châu Âu như tôi thì cuốn sách như một sự bổ sung những tài liệu quý báu một cách sống động. Tôi đã được khám phá rất nhiều thông tin khi đi theo hành trình của anh lính tốt Svejk. Chỉ với cuộc phiêu lưu của nhân vật nhỏ bé vô thưởng vô phạt Svejk, bạn cũng sẽ thấy đáng giá với những sự bổ khuyết thú vị về lịch sử.
Đến cuối cùng, tôi đã hoàn toàn bị đánh gục bởi chàng lính tốt ngu ngơ này. Cùng với những hình ảnh minh hoạ tuyệt vời và những miêu tả đáng yêu bậc nhất, Svejk đã trở thành nhân vật văn học tôi đặc biệt yêu mến. Có lẽ, tôi sẽ còn đọc lại Vận mệnh người lính tốt Švejk trong đại chiến thế giới nhiều lần để có thể hiểu sâu hơn nữa và thực sự cười như những người dân Séc.
